Sa le savora si len pravo te chonen so zalpe pa lende - Fn;s barnekonvensjon - INFORMATSIA PA ROM ANDO FAMILIERÅD
O albomo pa familieråd 5 So si familieråd 7 Kana trobol o familieråd 9 Pošes le familieråd 11 Kon lelpe ande kado 13 Koordinatori 15 Važno manoš andi familieråd 17 Prosessen anglal taj pala familieråd 19 Sa kodo te keres so trobol familieråd 21 O manoš so žotilto taj le čavorengo macko 23 Kames te žanes maj bot
Sa intregi site penen pengo gindo te saj ashol godi so pende So si o familieråd? Familieråd si kaj malajon la familijasa. Taj vorbin pa važni bajora kana varekon penel ke kaj jekh šavoro si bajo. Kade šaj avel jekh mištimo te vortaren o bajo kana šavores trobol žotimo. Familieråd si te kames te zas vat te kames či zas taj i familja si korkori vat tena denle kodi boči pa šavora kaj o familieråd. Ande gadala lila si sa so trobos te žanes pa familieråd te hačares. I boči la modelalki keren maj bot ando čorengo kher, men botivar vi ande avera boča. 5
SO TE KERAS TE AVEL I MINA ANDO CAJTO PE SKOLA? Kaj trobol I familieråd te les opre? I familieråd šaj avel ande maj but bajora. Sar boča taj le šavora ande sa akarsoske berš. Anda norvego si o čorengo kher kaj kerde bot boči kadalesa. šavora taj familieråd so gele andre ando familieråd te sikaven le avrenge te avele vilen familieråd pek žotimo. Eksempel kana trobol familieråd te žasperdal: Jekh djes kaj najvorta te avelto kodi boči sar akanak kaj si fri chiro djes vat pe škola Kana šhavoro bešel ando behandlingskher vat tena zaltar avri andales Kana si akut bajo mosaj te zal andre o čorengo pek skorto čajto Te avel maj mišhto te ikren ketanes kana malajon Kana trobol le šavores o čorengo 7
KON TE ZAL LA MINASA PE FOTBALA? I MINA DIKEL KANA LAKI DEJ TAJ LAKO DAT SILE XHOLI ANDA KODO KE KASTE TE AVEL. SAR TE AVEL MAJ FEDER LA MINAKE? ROB TAJ I EVA CI BIRIN TE BECEN KERE. KAJ TE BECEN? ROB KAMEL TE zaltar AVRI ANDA CORENGO SO TE KERAS? Jekh pochimo la familieråd Ando lašo čajto le familjake rådet ketanes kerel šhavoro avor boči Le dadesa taj le dejasa žanas Kana trobol le čavores o šorengo ketanes le offentliga moro amal la bočako. Vortaras jekh pošimo la familierådake. Te avel maj mišto te ikren ketane kana malajon. Botivar štar vat panš dostaj. O maj važno si o pošimo sar hanterisles so si važno le čavorenge taj so trobos te vortares. 9
Kon lel ande kado? Mamo Mina Dade Jorunn Očičeli Le šavora so keren boči ketanes so parančolin so te avel taj kon te avel kaj i familierådet. Šaj avel familja nipo, amal, nabo vat tena so si važno toke. Le maj bot so pocenle anda kodo aven ke si andasos. O drom zi kote šaj si eksera pares te malagjos, šaj zvonis vat e-post, skype vat lil. Kadala len botivar: šavoro Dat dej si inke. Tena kamen te lempe anda kadi boči šaj zan kaj i familierådet taj šaj avel bi la dako taj le dadesko Familja, nipo, amala,nabo taj vi avera so šavora taj dat- dej, kas kamen te aven Koordinatori so žotil familja te planozin taj te zan-perdal familieråd Fagperson sar čavoro taj dat-dej te-zan taj offentlig o amal la Manoš kaj zotilma Gunnar Mona Truls Helga bocako (sar eksempel čorengo), kamel te len ande kado 11
Koordinatori Koordinatori žotil la familja te aven gata taj te zan perdal kaj i familieråd. Koordinatori si uavhengig taj naj hačarimasko kaj familjaki historia. Vov vat voj naštik lel boči ande kado bajo, men te žotil la famelija sogodesa taj tala familieråd. Le maj bot koordinatori sile avera boča le šesestar. Taj sile vi avera boča ande lenga trajo taj sičarimo. Von kamen te keren boči le manošesa taj familieråd. Lende si mišto te aven koordinatori: Rak avri le šavorensa taj dadesa dejasa kon te avel ande kodo Le sama pe kodela so si neve andi boči te zan perdal o familieråd Te aven ketanes te vorbin kodolensa te malajon taj te avel i boči gata anglal Te rakes avri kote avel le šavorenge manoš kaj lel sama pelen, kaj penel sar te avel taj tena penel avri Te avel kodo so penel ando 1 taj 3 anda familieråd Te keres maj mišto familijako plano 13
Fagperson ando familieråd Fagperson so pinčarel le šavoro taj la familja taj te len anglal o anglojimo ando familieråd. Šavoro taj dat-dej ikren ketanes ko te avel taj te lel andi kodi boči. Sar ek fagperson maj bot avel andre taj sile škola, škola so diken sar san kodo sar doktori taj vi sikologo på mičhtimo, familja, amal, o sosiali vat tena avera so pinčaren le šavoren so zanen palende taj ande če trajo trajin. Informasia katar fagpersoner si važno ke hot familija čaj kerenles jekh malajo plano. Fagpersoner so len ande kado tekerenles te avel ressursfokus korkori te šaj avel vi kodo problemo te peres savo platso. So si andre ando presentasjonen te avel pinčjardo le dadenge-dejange taj le avorenge ande anglomaste. Kadi informasia sar fagpersoner kerel, trobol vikado te avel skortones te hačaren taj skirimasa ke i familija te šaj avele rådighet kana diskotoring korkori. 15
Me simas kaj parancilos hot te avel ame familieråd. Ame raklam ke maj misto avles te vorbinas kaj te bechav Prossessen angla godo taj pala godo familieråd Normal lel kado 4 zikaj 8 kurke žikotar mek penen ke kade site avel te ikeršol familieråd zi kaj malajon avvikles. Ando akut situasia lelpe mai skorto šajto. I familieråd ikrelpe pe pengo tan. Ando anglono malajmo si sa kodola so keren boči ketanes. Fagperson, sile ek lašo grundo te aven anglal ek vorta planosa. Ande dojto malajmo vorbinpe ketanes i familja bi avera te aven kote. Gata te aven la familierådeske ke koordinatori ketanes la familjasa te raken avri kote avel so žotiles le šavores, so sičareles taj ikren penge garado. Ando trito malajmo prezentalil pengo plano kodo si ke keres boči kaj o Čorengo taj kodo planoske. 17
MISTO ZAS KAJ VORBINES LA FAMILJAKE TAJ PENGE KOLEGASKE PAPES. VAT PENAV GODO SOSIMA TE PENAV Te zas la familieråd Pala familieråd trobol o plano te šosles avri ando trajo. Sozanelpe sikavelpe ke maj botivar trobolto jekvar vat maj botivar zas angle le familieråd. Plano trobol gata te avel, šaj trobolto te parovel pe kodo so či-pasolil pe kodo so žalpe kade mišto te keren maj bot anda kodo so žalpe. Familiråd naj feri te malajon, men jekh prosess te šaj keren boči ketanes maj angle. Šajtosko pokto aves taj te keres i boči i familieråd vorbisto avri på familierådesko čajto. Naj mosaj te zal longo čajto mek či malajos. 19
Hei petot! Manoš kaj žotilto taj le šavoresko mačko Ando norvego sile baro pravo te pošenle avri taj te les ande kado taj te šhon tele kana si pak trajo. Kado si kanadav mori vorba ande sogodes, sar akanak barnevernsloven, barnehagenloven, opplæringsloven, barneloven taj nasvalesko pravo. Šavoro si gata ke mindik te keren kodo so voj kamel, men važnoj te avele informasia te penen pengi vorba. Šavoro so si andre ando familieråd valostil kon, te avel kodo mačko te žotiles. Taj kado si anda familijake. Kado cera pares si te penen pengi vorba, atončik šaj žotiles lesko manoš le šavores. Onjivar šavoren trobul te aven vojake taj anda kodo te anen pensa pengo mačko kana trobun te zan kaj familieråd. Mačko ando familieråd si les našon laše so šonen extra mišto taj vi palenge gindora taj vorbi. Mačko si le šavorengo amal, taj so ikrel lensa taj žotile sa ande sogodes andi familieråd. Mačko mišto te ikresles kana i loma kana ek sera naj-mishto. 21
Kames te žanes maj bot? Le maj bot norvegiska komoni si le sičarimos pa familieråd taj boči keršilas maj bot maj bot te šaj kezdin vi avral pala šorengo. Kerde doj skorti filmora pa familieråd. Kadala filmora sikaven ke zan familieråd zal perdal taj ginaven pe maj bot šiba. O filmo šaj dikes kate: www.bufetat.no/barnevern/familieraad 23
Utforming: Tibe T Trykk: Skipnes AS Illustrasjoner: AN-Imation/Anne Kristin Berge